د) کمبود ظرفیت‏ها برای استفاده از علم امام

علیرغم این گستره بی‏نهایت علمی، امام(ع) به خاطر شرایط نامساعد آن روزگار، فرصت تعلیم این علوم را به جامعه نیافت. عواملی مانع کسب فیض از محضر امام(ع) شد از جمله:

1- نبود افراد شایسته.

امام(ع) خطاب به کمیل بن زیاد فرمود:
«ها ان هاهنا لعلما جما (و اشار بیده الی صدره) لو اصبت له حملة! بلی اصبت لقنا غیر مامون علیه.» (23)
(بدان) در اینجا علم فراوانی است. (با دستش اشاره به سینه مبارکش کرد) اگر افراد لایقی می‏یافتم به آنها تعلیم می‏دادم. آری تنها کسی را می‏یابم که زود درک می‏کند، ولی قابل اطمینان نیست.

2- نبود ظرفیت مناسب در افراد

امام(ع) چنین فرموده ‏اند:
«والله لو شئت ان اخبر کل رجل منکم بمخرجه و مولجه و جمیع شانه لفعلت ولکن اخاف ان تکفروا فی برسول الله(ص) الا و انی مقضیه الی الخاصة ممن یؤمن ذلک منه.» (24)

به خدا سوگند، اگر بخواهم، می‏توانم هر کدام شما را از آغاز و پایان کارش و از تمام شؤون زندگی‏اش آگاه سازم، ولی از آن می‏ترسم که این کار موجب کافر شدن شما به پیامبر گردد (درباره‏ام غلو کنید)!
آگاه باشید من این اسرار را به خاصانی که مورد اطمینان هستند خواهم سپرد.

6) امام(ع) شریک غم و همراه سختی های مردم

امام(ع) در نامه‏ای که خطاب به «عثمان بن حنیف‏» فرماندار بصره نوشته‏اند فرموده‏ اند:
«ا اقنع من نفسی بان یقال هذا امیرالمؤمنین؟ و لا اشارکهم فی مکاره الدهر او اکون اسوة لهم فی جشوبة العیش.» (25)
آیا به همین قناعت کنم که گفته شود: من امیرمؤمنانم! اما با آنان در سختی‏های روزگار شرکت نکنم؟ و پیشوا و مقتدای آنان در تلخی‏های زندگی‏شان نباشم؟

7) امام و ساده زیستی
عثمان بن حنیف، در بصره به مهمانی یکی از سرمایه‏داران شهر رفته و بر سر سفره او نشسته بود. امام بعد از شنیدن این خبر در نامه‏ای، ضمن توبیخ او، شیوه خود را نیز بیان کرد وفرمود:
«الا و ان امامکم قد اکتفی من دنیاه بطمریه و من طعمه بقرصیه... فو الله ما کنزت من دنیاکم تبرا و لا ادخرت من غنائمها وفرا و لا اعددت لبالی ثوبی طمرا و لا حزت من ارضها شبرا، و لا اخذت منه الا کقوت آتان دبرة.» (26)
به خدا سوگند من از دنیای شما طلا و نقره‏ای نیندوخته‏ ام. و از غنایم و ثروت‏های آن مالی ذخیره نکرده‏ ام و برای این لباس که نه‏ام بدلی مهیا نساخته‏ ام و از زمین آن حتی یک وجب در اختیار نگرفته ‏ام و از این دنیا بیش از خوراک مختصر و ناچیزی بهره نبرده ‏ام.

8) سیاست امام(ع)

امام(ع) در هیچ شرایطی حاضر به عدول از مبانی قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم(ص) نشدند، حتی زمانی که به خلافت رسیدند، علیرغم اینکه بعضی‏ دوستان حضرت توصیه‏هایی - که در ظاهر با حسن نیت و در نظر گرفتن مصالح امام و حکومت همراه بود - به ایشان می‏نمودند، اما آن بزرگوار از هر گونه مصلحت‏ اندیشی و ظاهرنگری پرهیز می‏کردندو در جواب این قبیل پیشنهادات می‏فرمودند:
«اتامرونی ان اطلب النصر بالجور فیمن ولیت علیه، والله لا اطور به ما سمر سمیر. و ما ام نجم فی السماء نجما.» (27)
آیا به من دستور می‏دهید که برای پیروزی خود، از جور و ستم، در حق کسانی که بر آنها حکومت می‏کنم استمداد جویم. به خدا سوگند تا عمر من باقی است و تا شب و روز برقراراندو ستارگان آسمان در پی هم طلوع و غروب می‏کنند، هرگز چنین کاری نخواهم کرد!

ابن ابی الحدید می‏گوید:
«سیاست امام علیه السلام در واقع همان سیاست پیامبر اکرم(ص) بوده است.» سپس وجوه تشابه سیاست امام(ع) با پیامبر اکرم(ص) را ذکر می‏کند; در ادامه نیز میان سیاست‏ خلیفه دوم و امام(ع) مقایسه می‏کند و سیاست امام را از هر جهت مقدم بر سیاست عمر می‏داند. (28)

امام (ع) خود نیز نسبت‏به سیاست معاویه می‏فرماید:
«والله ما معاویة بادهی منی، ولکنه یغدر و یفجر و لولا کراهیة الغدر لکنت من ادهی الناس ولکن کل غدرة فجرة و کل فجرة کفرة.» (29)
سوگند به خدا معاویه از من سیاستمدارتر نیست; اما او نیرنگ می‏زند و مرتکب انواع گناهان می‏شود. اگر نیرنگ ناپسند و ناشایسته نبود، من سیاستمدارترین مردم بودم، ولی هر نیرنگی گناه است و هر گناهی یک نوع کفر!

ابن ابی الحدید می‏گوید:
«کان علی لایستعمل فی حربه الا ما وافق الکتاب والسنة و کان (معاویة) یستعمل خلاف الکتاب والسنة و یستعمل جمیع المکاید حلالها و حرامها.» (30)
امام(ع) در جنگ‏ها از چیزهایی که با کتاب و سنت پیامبر موافق نبود استفاده نمی‏کرد، ولی معاویه علاوه بر اینکه از امور مخالف قرآن و سنت‏
بهره می‏گرفت، تمام مکر و حیله ‏ها را خواه حلال یا حرام به کار می‏بست.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: